Kırık Rehabilitasyonu
Kırık, kemik veya kıkırdak bütünlüğünün bozulmasıdır. Tıbbi çatlak yoktur. Çatlak terimi, hareket etmeyen kırılmalar için kullanılır. Bir kırık meydana geldiğinde, buna yumuşak doku yaralanması da eşlik eder. Kırık tedavisinin ilk önemli aşaması ortopedi cerrahı tarafından gerçekleştirilir. Bu aşamadaki tedavi, rehabilitasyonun sonraki aşamalarını da etkiler. Kırığın durumuna göre kırık bölgesi alçı, atel veya ameliyat yardımıyla olması gereken yerine yerleştirilir. Kırığın iyileşmesi için immobilizasyon (hareketsizlik) gerekir. Uzun süreli immobilizasyon nedeniyle eklem sertliği, kas atrofisi (kas erimesi) gibi problemler ortaya çıkabilir. Kırık rehabilitasyonu hizmetinde amaç, yaralanmadan önceki fonksiyonu eski haline getirmektir.
Kırık İyileşmesi Nasıl Olur?
Kırık bölgesinde ağrı, ödem, şekil bozuklukları, belirgin lokal hassasiyet, kas krampları, anormal hareketlilik, fonksiyon kaybı kırığın ilk belirtileridir. Kırık bölgesi şişliği azaltmak ve kan akışını iyileştirmek için yüksekte konumlandırılır. Kırık parçalarının yerinden çıkmasını önlemek için kırık hattının üstündeki ve altındaki eklem bir alçı ile sabitlenir. Gerekirse hasta ameliyat edilir. Kırık iyileşmesinde üç kemik iyileşmesi evresi rapor edilmiştir:
İltihaplanma evresi: 12 hafta sürer. Bir süre sonra, artan vaskülarite ile oluşan kırık hematom bölgesinde iltihaplanma gelişmeye başlar. İltihapla buraya göç eden kan hücreleri ölü dokuyu temizler ve kırık bölgesini onarım aşamasına hazırlar.
Onarım aşaması: Bu aşama aylarca sürebilir. Kırılma noktası, kondroblastlar ve fibroblastlar tarafından saldırıya uğrar. Fibröz doku, kıkırdak ve bir miktar kemik dokusundan oluşan yumuşak kısımlar oluşur.
Yeniden Yapılanma aşaması: Bu aşama aylar hatta yıllar alabilir. Bu aşamada, olgunlaşmamış düzensiz örgülü kemik, olgun ve organize lameller kemiğe dönüşür ve kırık hattındaki stabilite daha da artar.
Kırık Sonrası Rehabilitasyon Nedir?
Rehabilitasyon süreci hastaya, kırığın yerine ve durumuna bağlıdır. Kırık Rehabilitasyonu hakkında asıl soru, yeterli bir desteğin olup olmadığıdır. Buna iyi bir görüşme, klinik muayene ve radyolojik değerlendirme ile karar verilir.
Bir kırıktan sonra kişi genellikle iki baston veya iki koltuk değneği yardımıyla yürür. Yük kapasitesi uygulamalı olarak beş alt grupta incelenir. Bunlar; stressiz, parmak ucu, kısmen destekli (çoğunlukla 25kg presler), tam yüklü ve tam destekli olarak gruplandırılır.
Kırık sonrası hareketsizlik gerektirmeyen tüm eklemler için egzersizlere başlanır. Egzersiz ve hareket, mobilizasyonun ana unsurlarıdır. Kırık tedavisinin akut evresinde ve sonrasındaki kırık rehabilitasyonu evresinde yüzeysel soğuk, ısı uygulamaları, TENS, ultrason, lazer, elektrik stimülasyonu, hidroterapi gibi çeşitli fizyoterapi uygulamalarının faydalı olduğu, ağrı ve ödemi azalttığı ve pozitif etki gösterdiği gösterilmiştir.