Osteoartrit (Kireçlenme)

Osteoartrit (Kireçlenme)

Genel Bakış

Osteoartrit, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen en yaygın artrit şeklidir. Kemiklerinizin uçlarını yastıklayan koruyucu kıkırdak zamanla yıprandığında ortaya çıkar. Kemikteki büyümeler ve eklem kenarındaki çıkıntılar eklemlerin normal yapısını bozarak, hareketlerde kısıtlanmaya ve ağrıya neden olur.

Osteoartrit herhangi bir ekleme zarar verebilse de, bozukluk en sık el, diz, kalça ve omurganızdaki eklemleri etkiler.

Osteoartrit şikayetleri  genellikle yönetilebilir, ancak eklemlerdeki hasar tersine çevrilemez. Aktif kalmak, sağlıklı bir kiloyu korumak ve bazı tedaviler hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve ağrı ve eklem fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Belirtiler Nelerdir?

Osteoartrit belirtileri genellikle yavaş gelişir ve zamanla kötüleşir. Osteoartrit belirtileri ve semptomları şunlardır:

 

• Ağrı, acı. Etkilenen eklemler hareket sırasında veya sonrasında zarar verebilir.
• Sertlik. Eklem sertliği en çok sabah  uyanışta veya aktif değilken fark edilebilir.
• Hassasiyet. Eklemine veya yakınına hafif basınç uyguladığınızda ekleminiz hassas hissedebilir.
• Esneklik kaybı. Ekleminizi tüm hareket aralığında hareket ettiyemeyebilirsiniz.
• Rendeleme hissi. Eklemi kullandığınızda bir ızgara hissi gibi sürtünme sesi hissedebilirsiniz ve patlama veya çatlama duyabilirsiniz.
• Kemik mahmuzları. Sert topaklar gibi hissettiren bu ekstra kemik parçaları, etkilenen eklemin etrafında oluşabilir.
• Şişlik. Buna eklem çevresindeki yumuşak doku iltihabı neden olabilir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Eklem ağrınız veya geçmeyen sertliğiniz varsa doktorunuzdan randevu alın.

Neden olur?

Osteoartrit, eklemlerinizdeki kemiklerin uçlarını yumuşatan kıkırdak yavaş yavaş bozulduğunda ortaya çıkar. Kıkırdak, neredeyse sürtünmesiz eklem hareketi sağlayan sıkı, kaygan bir dokudur. Sonunda, kıkırdak tamamen yıpranırsa, kemik kemiğe sürtünecektir.

Osteoartrit genellikle "aşınma ve yıpranma" hastalığı olarak adlandırılır. Ancak kıkırdak yapısının yanı sıra, osteoartrit tüm eklemi etkiler. Kemikte değişikliklere ve eklemi bir arada tutan ve kemiğe kas bağlayan bağ dokularının bozulmasına neden olur. Ayrıca eklem astarının iltihaplanmasına neden olur.

Risk faktörleri

Osteoartrit riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:

• Yaş:Osteoartrit riski yaşla birlikte artar.
• Cinsiyet: Kadınların osteoartrit geliştirme olasılığı daha yüksektir, ancak nedeni açık değildir.
• Obezite. Ekstra vücut ağırlığı taşımak osteoartrite çeşitli şekillerde katkıda bulunur ve ne kadar çok tartarsanız, riskiniz o kadar artar. Artan ağırlık, kalçalarınız ve dizleriniz gibi ağırlık taşıyan eklemlere stres katar. Ayrıca, yağ dokusu eklemlerinizde ve çevresinde zararlı iltihaplanmaya neden olabilecek proteinler üretir.
• Eklem yaralanmaları. Spor yaparken veya bir kazadan kaynaklanan yaralanmalar osteoartrit riskini artırabilir. Yıllar önce meydana gelen ve iyileşmiş gibi görünen yaralanmalar bile osteoartrit riskinizi artırabilir.
• Eklemde tekrarlanan stres. İşiniz veya oynadığınız bir spor bir eklem üzerinde tekrarlayan stres yerleştirirse, bu eklem sonunda osteoartrit gelişebilir.
• Genetik. Bazı insanlar osteoartrit geliştirme eğilimini miras alır.
• Kemik deformiteleri. Bazı insanlar hatalı biçimlendirilmiş eklemler veya kusurlu kıkırdak ile doğar.
• Bazı metabolik hastalıklar. Bunlar diyabet ve vücudunuzun çok fazla demire (hemokromatoz) sahip olduğu bir durumu içerir.

Komplikasyon

Osteoartrit, zamanla kötüleşen ve genellikle kronik ağrı ile sonuçlanan dejeneratif bir hastalıktır. Eklem ağrısı ve sertliği günlük işleri zorlaştıracak kadar şiddetli hale gelebilir.

Depresyon ve uyku bozuklukları osteoartrit ağrısı ve sakatlığından neden olabilir.

Tanı

Fiziksel muayene sırasında doktorunuz etkilenen ekleminizi hassasiyet, şişlik, kızarıklık ve esneklik olup olmadığını kontrol edecektir.

Görüntüleme testleri

Etkilenen eklemin fotoğraflarını çekmek için doktorunuz şunları önerebilir:

• Röntgenler. Kıkırdak X-ışını görüntülerinde görünmüyor, ancak kıkırdak kaybı ekleminizdeki kemikler arasındaki boşluğun daralması ile ortaya çıkıyor. Bir röntgen ayrıca eklem çevresinde kemik mahmuzları gösterebilir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG). MRG, kıkırdak da dahil olmak üzere kemik ve yumuşak dokuların ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgalarını ve güçlü bir manyetik alanı kullanır. Osteoartrit tanısı koymak için MRI'a yaygın olarak ihtiyaç duyulmaz, ancak karmaşık vakalarda daha fazla bilgi sağlamaya yardımcı olabilir.

Laboratuvar testleri

Kanınızı veya eklem sıvınızı analiz etmek tanıyı doğrulamaya yardımcı olabilir.

• Kan testleri. Osteoartrit için kan testi olmamasına rağmen, bazı testler romatoid artrit gibi diğer eklem ağrısı nedenlerini ekarte edebilir.
• Eklem sıvısı analizi. Doktorunuz etkilenen bir eklemden sıvı çekmek için bir iğne kullanabilir. Sıvı daha sonra iltihaplanma için test edilir ve ağrınızın gut veya osteoartrit yerine bir enfeksiyondan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için test edilir.

Terapi

• Fizik tedavi.Fizik tedavi programınız  hekiminiz tarafından planlanınca  size ekleminizin etrafındaki kasları güçlendirmek, esnekliğinizi artırmak ve ağrıyı azaltmak için elektoterapi yanısıra  egzersizler gösterilmelidir.. Yüzme veya yürüyüş gibi kendi başına yaptığınız düzenli nazik egzersiz de iyilik halinin devam etmesini sağlar.
• Ergoterapi. Fizik tedavi seanslarınız sırasında ergonomi eğitimi de verilmelidir, zaten ağrılı ekleminize ekstra stres koymadan günlük işleri yapmanın yollarını keşfetmenize yardımcı olabilir. Örneğin, büyük kavramalı bir diş fırçası, elinizde osteoartrit varsa dişlerinizi fırçalamayı kolaylaştırabilir. Duşunuzdaki bir bank, diz osteoartritiniz varsa ayakta durmanın acısını hafifletmeye yardımcı olabilir.